توجه به اصالت خانوادگی
ملاك هایی كه باید در انتخاب نامزد اصلح مدنظر قرار دهیم، توجه به اصالت خانوادگی آنهاست؛ امیرالمومنین در نامه خود به مالك اشتر می فرماید: « با كسانی مانوس شو كه ازخانواده های شریف و خوشنام و دارای سابقه درخشان باشند. همانها كه از رزمندگان و شجاعان و اهل جود و كرمند.»
حضرت همچنین در عهدنامه خود به مالك اشتر توصیه كند كه «كارگزاران خود را از خانواده های پاكدامن و از كسانی كه سبقت در اسلام دارند برگزین كه از نظر اخلاق بزرگوارترین و از نظر آبرو محفوظ تر و طمع شان كمتر و عاقبت نگری شان فزونتر است»
رعایت تناسب میان فرد و مسئولیت مورد نظر
لذا یکی دیگر از ملاک انتخاب اصلح «رعایت تناسب میان فرد و مسئولیت مورد نظر» است.
حضرت علی (ع) در عهدنامه خود به مالك اشتر چنین توصیه می كند؛ « بر سر هر یك از كارهایت رئیس و كاردانی را بگذار كه بزرگی كار او را خسته نكند و زیادی كار او را پریشان نسازد.»
باید توجه داشت كه عدم رعایت این ملاك، موجب هدر رفتن نیروها و ضایع شدن امكانات و یاس و ناامیدی متخصصان و دهها آفت و آسیب اجتماعی و روحی دیگر می شود بنابراین باید در انتخاب افراد برای پستهای مختلف مسئله تناسب ویژگیها و تخصص های آنان را با پست و مسئولیت مورد نظر ، در نظر بگیریم.
توجه به سوابق دینی و اخلاقی
سوابق دینی و اخلاقی نامزدها یكی از مهمترین ملاك ها در انتخاب آنهاست و مردم باید در انتخاب خود به این ملاک مهم توجه لازم را داشته باشند.
حضرت علی (ع) در نامه خود به مالك اشتر او را از به كارگیری افراد سست ایمان و دارای سوء سابقه برحذر داشته و می فرماید: «به تحقیق آنهایی كه حامی دین و موجب كثرت مسلمین و آماده پیكار با دشمنانند توده مردمند پس تو باید با این گروه همراه باشی و به سوی ایشان میل و رغبت نشان دهی»
باید به این نكته توجه داشت كه حضور افراد سست ایمان و غیرمعتقد به موازین اسلام در مسئولیت های جامعه اسلامی ، زمینه را برای فتنه انگیزی دشمنان دین فراهم می كند، بنابراین باید در انتخاب خود دقت كنیم تا از حضور این افراد در جمع مسئولان كشور اسلامی جلوگیری كنیم.
كسی كه در برابر خداوند خود را مسئول نداند، یقیناً،هرگز خود را در برابر مردم مسئول نخواهد دانست؛ هر چند ممكن است برای ظاهرسازی و مردم فریبی چنین وانمود كند كه مدافع حقوق مردم و جامعه است؛ اما، بدون تردید، اگر كوچك ترین فرصتی به دست آورد، از هیچ خیانتی به مردم و جامعه فروگذار نخواهد كرد.
حضرت علی (ع) در عهدنامه خود به مالك اشتر می فرماید: « فردی را انتخاب كن كه به نظرت از دیگران خیرخواه تر و در برابر فرمان پروردگار و رسول خدا و امامت مطیع تر باشد. از میان اشخاص پاكترین و بردبارترین را برگزین. كسی كه هنگام خشم صبوری كند و از پذیرفتن عذر خطاركار آرامش یابد. با ضعیفان مهربان و با زورگویان تند و خشن باشد و كسی كه درشتی دیگران او رااز جا نكند و نرمی و ملاطفت او را نگیرد. »
چنان كه از توصیه حضرت بر می آید، باید در انتخاب افراد، به سوابق ایمانی و اخلاقی آنها دقت كنیم چرا كه كسی كه همواره خداوند را حاضر و ناظر همه اعمالش می بیند، هرگز به خود اجازه ظلم و خیانت را نخواهد دادو در برابر همه حركات و سكناتش پاسخ گو خواهد بود و هرگز خیال سوء استفاده از مقام و مسئولیت را به خود راه نخواهد داد. این شخص نه تنها با گفتار خود بلكه با رفتار خود، زمینه توسعه اخلاق و معنویت را در جامعه فراهم خواهد كرد
اجرای عدالت
«عدالت» شاخصه مهم نظام اسلامی و تابلوی قسط و عدل در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… است؛ اجرای «عدالت» در جامعه باعث اصلاح امر معیشتی اقشار آسیب پذیر جامعه می شود و زمینه بسیار مساعدی را جهت تحقق ارزشهای دینی فراهم می‌كند؛ اجرای «عدالت» از سوی مسئولین نظام باعث اعتماد مردم به نظام و الگوپذیری آنها از مسئولین نظام خواهد شد. لذا یکی دیگر از ملاک انتخاب اصلح «اجرای عدالت» از سوی نامزدهای انتخاباتی است.
امیرالمؤمنین علی(ع) می فرمایند: كسی كه عادل باشد، حكمش نفوذ خواهد كرد
امام علی (ع) تنها راه كشورداری را، اجرای واقعی عدالت می داند؛ چنان که وقتی ابن زیاد بن ابیه كه به جای عبدالله بن عباس، به فارس و شهرهای پیرامون آن حكومت می‌راند، امام او را در دستورالعملی طولانی، از گرفتن مالیات نا به هنگام نهی می كنند و می فرمایند: « عدالت را بگستران و از ستمكاری پرهیز كن، كه ستم رعیت را به آوارگی كشاند و بیدادگری به مبارزه و شمشیر می انجامد.»
همچنین حضرت در سفارشاتی كه به عمر می‌كنند، می فرمایند:« در سه مسئله اساسی دقت كن:
اول: در حدودی كه میان متخلفان و مجرمان اجرا می كنی میان افراد هیچ گونه امتیازی در نظر نگیر.
دوم: در حال شادی و غضب طبق حكم خدا، حكم كن.
سوم: در تقسیم بیت المال هرگز مراعات نژاد را نكن.»
سعه صدر، حلم و متانت
امام علی (ع) می فرماید: ابزار ریاست سعه صدر است.
اما علی (ع) بردباری را مهمترین ركن ریاست می دانند و بر حفظ متنانت تاکید دارند: هنگامی كه نعمت ها به تو رو آوردند، مغرور و خوشحال مشو .
رسیدگی به مشکلات مردم
متاسفانه مردم بارها شاهد آن بوده اند که عده ای از کوته نظران سیاسی در گذشته برای اینکه مقبولیت مردم را بدست آورند، «رسیدگی به مشکلات مردم» را در صدر شعارهای انتخاباتی خود قرار داده اما بعد از رسیدن به کرسی ریاست، شعارها و وعده های خویش را فراموش می کردند و مردم را به حال خود وا می گذاشتند.
امروزه مردم هوشیار ایران اسلامی به خوبی با این افراد آشناست و خوب می داند که کدام نامزد وقتی از رسیدگی به مشکلات مردم سخن می گوید، آیا سخن او راست است یا دروغ!مردم همواره یکی از ملاک های انتخاب خود را «رسیدگی به مشکلات خود» دانسته و بر اساس آن دست به انتخاب اصلح زده اند، لذا حال نیز باید به این ملاک مهم در انتخاب خود توجه داشته باشند.
همنشینی با مردم و دوری از خائنین
یکی دیگر از ملاک های انتخاب اصلح از منظر حضرت علی (ع)، «همنشینی با مردم و دوری از خائنین» است.
حضرت درباره همنشینی با مردم نیز می فرمایند:«هیچ گاه خود را در زمانی طولانی از رعیت پنهان مدار! چرا كه دور بودن زمامداران از چشم رعایا، خود موجب نوعی محدودیت و بی اطلاعی نسبت به امور مملكت است، و این چهره پنهان داشتن زمامداران، آگاهی آنها را از مسائل نهایی قطع می كند. در نتیجه بزرگ در نزد آنان كوچك، و كوچك بزرگ، و كار نیك زشت، و كار بد خوب، و حق با باطل آمیخته می شود.
استفاده از فرصت ها و شدت عمل در مواقع لازم
امیرالمؤمنین(ع) بر استفاده از فرصت ها تاکید دارند و می فرمایند: بر حذر باشید از عقب انداختن كارها، هنگامی كه امكان كاری برایتان به وجود آمد، اقدام كنید.
همچنین حضرت در خصوص «شدت عمل در مواقع لازم» می فرمایند: شدت و سختگیری را، با كمی نرمش درهم آمیز، در آن جا كه مدارا كردن بهتر است، مدارا كن! اما آن جایی كه جز با شدت عمل، كار از پیش نمی رود، شدت را به كار بند.
مشورت با صاحب نظران و آگاهان
باباید توجه داشت كه انتخابات یك امر مهم در زندگی فرد و آینده جامعه ای است كه در آن زندگی می كند با یك انتخاب درست، اولاً امانت الهی به دست كسی كه شایسته امانتداری آن است، سپرده می شود و ثانیاً فرد می تواند پاسخگوی رای خود در روز قیامت در پیشگاه خداوند بزرگ باشد.
بنابراین اگر می خواهیم فردی را برای احراز پستی انتخاب كنیم و از توانمندیها و قابلیت های آن آگاهی كافی ندارید، عاقلانه ترین راه این است كه با صاحب نظران و آگاهان و دلسوزان امر مشورت كنیم تا در انتخاب خود درست عمل كنیم با این كار اولاً ضریب خطا را در انتخاب خود به شدت كاهش می دهیم. ثانیا: در صورت مشورت با نیك خواهان و افراد با صلاحیت، در پیشگاه خداوند معذور خواهیم بود.
امیرالمومنین علی (ع) در نامه خود به مالك اشتر، او را از مشورت با برخی از افراد برحذر می دارد؛ « در مشورت كردن اشخاص بخیل را دخالت مده كه ترا از نیكی و كار خیر باز داشته و ترا از فقر می ترساند و نیز با آدم ترسو مشورت مكن كه ترا در انجام كارها سست می كند و همچنین شخص حریص را مورد شور قرار مده كه حرص ستم نمودن را در نظرت آرایش می دهد. به تحقیق كه بخل و ترس و حرص، غرایزی هستند كه از سوء ظن به پروردگار سرچشمه می گیرند.»
http://intvisible.blogfa.com/post/39
